1. ČETNICI PRIJE DRUGOG SVJETSKOG RATA

Četnici prije Drugog svjetskog rata

Riječ „četnik“ označava pripadnika čete, tj. manje oružane formacije. Ovaj termin se počeo koristiti u Srbiji tijekom otomanske vlasti kada se četnicima nazivalo razne skupine pobunjenika koji su „četovanjem“ tj. gerilskim akcijama pružali otpor represivnoj politici lokalnih turskih moćnika. Uz termine „četnik“ i „četovanje“ u istom su se smislu često koristili i termini „hajduk“ i „hajdučija“. Početkom 20. stoljeća gerilski četnički odredi osnivaju se na području Makedonije, a organizira ih, oprema i financira uglavnom susjedna Kraljevina Srbija. Cilj odreda bio je oslobađanje Makedonije od otomanske vlasti, a zatim njezino ujedinjenje sa Srbijom. Četnički odredi, pod komandom srpske vojske, igrat će važnu ulogu u Balkanskim ratovima, a zatim i u Prvom svjetskom ratu. Nakon stvaranja Kraljevine SHS odnosno Kraljevine Jugoslavije četnički veterani osnivaju u Beogradu „Udruženje četnika za slobodu i čast Otadžbine“ kao jednu od vodećih srpskih patriotskih grupacija. Udruženje će se od 1925. zvati „Udruženje srpskih četnika Petar Mrkonjić za Kralja i Otadžbinu“ i biti će pod kontrolom srpske Radikalne stranke. Predsjednik tog udruženja bio je Puniša Račić, atentator na poslanike HSS-a u beogradskog skupštini. Najpoznatije vođe četničkih organizacija 1930-ih bili su Ilija Trifunović – Birčanin i Kosta Milovanović – Pećanac. Četnička udruženja u Kraljevini Jugoslaviji bila su poznata po antidemokratskim, antikomunističkim i antiliberalnim stavovima, a njihova ideologija bio je srpski nacionalizam. U travnju 1940. jugoslavenska vlada osniva Četničku komandu koja je rukovodila četničkim bataljonima kao pomoćnim jedinicama Kraljevske jugoslavenske vojske. Nakon napada na Jugoslaviju i kratkotrajnog rata u travnju 1941. jugoslavenska vojska i Četnička komanda predale su se Nijemcima.